Kemençe Ustası Halk Ozanı Mirade Kine Sesiyle Müziğyle Yürekleri Fetih Ediyor

Mirade Kine Oğlu ŞERVAN Anlatıyor

Babam 1941 senesinde o zamanlar Batmana bağlı Gercüş ilçesinin Altınoluk yani Kürtçesi Geracehfer köyünde doğdu. 14 yaşlarına kadar köyde ailesiyle birlikte yaşadı. 2 kardeşi vardı. Halil ve Cemil. Ailesiyle birlikte o zaman kasaba şimdi ilçe olan Dargeçit’e geldiler.

Babam aynı zamanda kendileri de rıbap çalan babası Ferhat ve amcası reşitten rıbap alanında çok şey öğrendi ve 20’li yaşlarda evlendi amcasının kızıyla. Amcası ve aynı zaman da kayın babası olan Yusuf’la birlikte 20li yaşlarda Suriye’ye oradaki akrabalarının yanına giderler tabi ziyaret olarak. Ve cemaat hazır haldeyken yanındaki gencin kim olduğunu sorarlar. O yeğenimdir der. rıbab alanındaki durumunu sorarlar. Amcası kendisinin çalmaya utandığını söyler cemaate. Çok ısrar ederler. Ve amcası rıbabı onun eline verir... MİRADE KİNE’nin ve orda “seyreyi” söyler. Bütün cemaatin ağzı tabir yerindeyse açık kalır. Amcası bile hayret kalır... Ve babamın kendi evinde gizli gizli rıbab ta kendini çok geliştirdiğini öğrenir. Dönerler Dargeçit’e ve çok kısa bir zaman içerisinde... Bizim şu zamana ulaşacak şimdiki kasetler doldurulur. Namı kısa bir zaman içerisinde Dargeçit Mardin Nusaybin batmana falan yayılır ve babam düğünlerde aranan 1 numaralı isim haline gelir. O zamanlar elektrik ve teknolojinin olmadığı o zamanda insanlar gelir ve ricalarla pille çalışan teyiplerini getirerek babamın sesini kaydederlerdi... Ve babam 25li yaşlarda batmana gider ve orda yerleşir. Onun batmana gidişiyle birlikte... Tam anlamında sesi Erivan radyosuna ve tüm Doğu ve Güneydoğuya yayılır. O zamanlardaki m.arif cizrawi gibi ozanlarla tanışır ve namı bölgeyi dahi aşar. İstanbullara falan gider.

Bir gün o zamanlarda bayındırlık bakanı olan Şerafettin elçi onu Ankara’ya evine misafir eder ve ona bir hediye vermek ister... Bakanın da tavsiyesiyle bayındırlık memurluğu verilir ve babam Midyat ta göreve başlar 2 sene sonra da Siirt’e. hem memurluk hem de müziğini bir arada götürmeyi başarır.
1984te babam annemlere rahatsız olduğunu söyler.ve doktora gider.doktor ona kalbinde problem olduğunu söyler...ve sigarayı mutlaka bırakmasını söyler sigarayı bırakır ve 1 ay sonra sabah işe gider...ama erken döner ve göğsünün sancı yaptığını söyler..annemden su ister... 1 bardak içer... Bir bardak daha ister ve yaşamın en değerli ve lezzetli varlığıdır der su ve içer. Biraz sonra feryatla göğsüm der... Annem de göğsüne masaj yapar. Bir nefes. İkinci nefes. Ve üçüncü nefesini verir ama dördüncüsünü almaz. Hepimiz de ordaymışız ama hatırlamıyorum. Ben 5 yaşındaydım ve 17.12.1984te vefat eder. Babamın mezarı da Siirt’te

—Babam iki evli. Birinci annemden 4 erkek 4 kız. İkinci yani benim öz annemden sadece erkek olarak ben ve bir kız kardeşim. Benden büyük 2 erkek abim var. Babamın ilk çocuğu olan abim faysal 35 yaşlarında
—çok mükemmel bir Kürt edebiyatı var onda.
-babam müzik yapan aynı zamanda tarihi beraberlerinde getiren bir ailenin oğlu. Ve çocuk yaşta da o başladı.
—bu arada babamın söylemiş olduğu parçaların hemen hemen hepsi kendisine aitti
Bazıları hariç

3 ay önce ist. taksimde hozan Brader’i gördüm ve onunla ayaküstü biraz konuştuk

Babanın dedi bütün kasetlerini dinledim. Dedi ve o hangi tarzda okusun detone olduğunu görmedim ve o hepimize bedel dedi... ciwan haco da 2 parçasını okudu “ax zırave” ve çave “te xumaline”

rıbab çalan insanlarla konuşuyorum da hepsi onu örnek aldıklarını söylüyorlar

rıbab dalında şu anda iyi olan insanlarla bir ara oturuyorduk ve onların bir cümleleri dikkatimi çekti

Hadi bakır.Ekremo..Nusayb in den bir kaç rıbab çalan kişi...

O dediler o rıbabı o parmakları o yayı ve sesi hafızasıyla bu dünyaya ait değil dediler..bütün parçaları biz de çalabiliyordu ama aynı parçayı ondan dinlediğimizde aramızdaki uçurumun farkına varıyoruz...ve bizce dediler o yay ve çalmanın eşliğinde sanki ona başka bir güçlerden de katkı var dediler....

Nedense zaten benim hayatımın en önemli basamaklarında babam vardır. 60 lık ve hepsi baştan sona aynı efsane. Ve seyre gibi bir sürü kaset.

Oğlu ŞERVAN

Miradê Kinê di sala 1943an de, li gundekî biçûk bi navê Gêra Cahfer ku bi ser Kercewsê ve ye, ji dayik bûye. Navê bavê wî Ferho ye. Diya wî Hediya jî dotmama bavê wî bû. Ferho kurê Ehmedê Isayê Kinê ye. Dibêjin ku Isayê Kinê beriya sed salî ji binyaxetê hatiye û li Tora Hevêrka bi cî bûye. Eslê xwe ji derdora Şengalê ne. Miradê kinê heta çarde saliya xwe Li Gêra Cahfer bi malbata xwe re jiyaye. Mirad di biçukatiya xwe de pirtirîn bi ap û bavê xwe re bûye. Li wan guhdar kiriye û bi wan re geriyaye. Di çarde saliya xwe de weke hunermendekî xweser û profesyonel li ser musîk û ribabê rawestiyaye û baş fêr bûye. Dibêjin ku rojekê Mirad ligel apê xwe Usiv di civateke hunerî de amade bûye. Li ser vê yekê runistiyê civatê pirsa wî ji Usiv dikin. (Usivê Zekiyayê ku ap û xezurê Mirad bû.) Tê gotin ku Usiv hunermendekî mezin bû. Dibêjin şagirtê te kiye; Usiv dibêje biraziyê min e. Ew jî hunermend e, li ribabê dixe û distirêne. Li ser vê pirsa han Mirad radihêje ribaba xwe û sitrana Bavê Seyrê dibêje. Dibêjin ku her çendî Usiv strana Bavê Seyrê xweş distirand lê tê gotin ku Mirad li apê xwe zede kiriye. Piştî wê civatê êdî Mirad bi strana Bavê Seyrê tê naskirin. (Strana Bavê Seyrê efsaneya Seyrê û Eliyê Memed e. ) Piştî demekê navê Mirad belav bû û roj bi roj hate naskirin. Di dawiya xebateke bi rêk û pêk de, Mirad gihişte xweseriya xwe û sitîla xwe û bi navê malbata xwe hate binavkirin. Êdî navê wî bûbû Miradê Kinê. Her dera ku Mirad diçuyê de, gel xwe digihand Mirad bo ku li dengê wî guhdar bikin û heger bikaribin kaseteke xwe li ber dengê wî bigrin. Civat li derdora wî digeriya. Herweha ji bo zemawendan diçû bajarên û metrepolên Tirkiyê û Kurdistanê. Di dawiya temenê xwe de Li Sêrtê di karekî dewletê de bû. Çar sal temenê xwe Li Sêrtê borandiye. Di sala 1984an de, beriya sersalê bi 12 rojan seet yekê şevê kirîzekê derbas dike û wî dibin nexweşxaneya Sêrtê. Seet sisiyê şevê li nexweşxaneyê jiyana xwe ji dest dide. Miradê Kinê gora xwe li Sêrtê li Goristana Şêxilhilo ye. Dema ku em li çand u hunera Miradê Kinê dinihêrin em raserî hunereke pirr dewlemend dibin. Di vê hunerê de, bes ne tenê musîk lê herweha şano,reks û wêje jî roleke xwe pirr girîng heye. Di canda Mitirbiyê de xaleke herî girîng jî ew e ku erotîzm weke hêmayek e pirrxweşik cî digre. Ev canda hanê her cendî cudahiyek tê hebe jî, li pirr herêmên Kurdistanê derdikeve pêşiya me. Ji Şingalê bigre ta beşek ji Rojavayê Kurdistan, li Bakurê Kurdistanê jî ji derdora Dêrika Çiyayê Mazî, bi giştî Beriya Mêrdîn, Torê û herêmek ji Xerzan digire ber xwe ta ku digihîje Colemêrgê û dadikeve Rojhilatê welêt û beşek ji Behdinan. Bi taybet Li herêma Torê pirr meqamê xwe cuda hene. Her zêweke (festival) Torê meqamek û ritmeke xwe cuda heye. Dema em li Hunermendê weke M. Eliyê Kercosî, Brahîmê Eliyê Yasîn û Ehmedê Reşîdê Kinê û pirr kesên din guhdar dikin, em dibînin ku di vê hunerê de meqam û ritmeke folklorik û dewlemend heye. Dema em têne cem Miradê Kinê em dibînin ku ji wê çandê pirr tişt wergirtiye lê weke enstrument û weke naverok li wê tişta folklorîk pirr tiştên nu zêde kirine. Weke enstrument Miradê Kinê gihiştiye asta virtioziyê. Weke naverok Mirad weke rexnegirekî temaşeya civakê kiriye û bi hunera xwe hûnandiye. Ji peywendiyên kesayetî ta digihîje peywendiyên civakî û cinsî, em dikarin vê tevê di hunera Miradê kinê de bibinîn. Miradê Kinê qonaxeke di navbera hunera folklorik û ya nûjen de. Û Mirad bi dengê xwe jî pirr bi hêz e. Dengê Miradê Kinê weke zengilê cam e...